Ciąg dalszy „serialu” skany ofert, tym razem opublikowane uzasadnienie do wyroku 119/19 KIO

 

1.Zarzut odwołania – skan

 

Odwołujący wskazywał, że wybrane oferty nie zostały złożone w oryginale zgodnie z wymogami dotyczącymi formy elektronicznej, ale w kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem. Format i edycja ofert przedłożonych przez wybranego wykonawcę świadczą o tym, że zostały one wydrukowane, podpisane w zwykłej formie pisemnej, a następnie zeskanowane i podpisane elektronicznie.

Tym samym oferta – oświadczenie woli o zobowiązaniu do określonego świadczenia – została potwierdzona elektronicznie, a nie podpisana elektronicznie, zgodnie z wymogami odpowiadającymi formie elektronicznej. Pierwotne oświadczenie ofertowe zostało złożone w zwykłej formie pisemnej, a następnie skopiowane i w kopii poświadczonej przy pomocy podpisu elektronicznego przedstawione Zamawiającemu.

Odwołujący podnosił, że forma ta jest niedopuszczalna zgodnie z ustawą Pzp. Złożenie oferty w niewłaściwej formie skutkuje jej nieważnością z mocy prawa. Oferta złożona bez zachowania rygorów co do formy powinna zostać odrzucona, jako niezgodna z ustawa Pzp oraz nieważna. W myśl art. 10a ust. 5 ustawy Pzp oferty, w tym jednolity dokument, sporządza się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

 

  1. Stanowisko Izby

Jak wynika z uzasadnienia orzeczenia:

 

Izba podnosi, że w niniejszym stanie faktycznym czynność wydruku, a następnie ponownego zeskanowania oferty nie przesądza o tym, iż dokument nie został sporządzony w postaci elektronicznej. Skoro wykonawca elektronicznie, za pomocą platformy, złożył ofertę, która w formacie pdf została podpisana kwalifikowanym podpisem elektronicznym to nie ma podstaw do przyjęcia, że

oferta została złożona z naruszeniem przepisów prawa. Oferta Przystępującego została sporządzona w postaci elektronicznej oraz opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Wszystkie warunki wymagane przez ustawodawcę zostały spełnione. Nadto, specyfikacja istotnych warunków zamówienia nie określała katalogu formatów, a także nie odsyłała dobrowolnie do załącznika nr 2 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2247). Oznacza to, że wykonawcy w niniejszym postępowaniu mogli przygotować ofertę i załączyć ją w dowolnym wybranym przez siebie formacie, w tym w formacie pdf.

 

Bez wątpienia celem elektronizacji zamówień było sprawne przeprowadzenie postępowań. Intencją ustawodawcy było ich uproszczenie przy zachowaniu minimum formalizmu niezbędnego dla zachowania zasady przejrzystości.

Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy zmieniającej ustawę Pzp z dnia 19 stycznia 2015 r. najważniejsze zmianywprowadzane dyrektywami obejmują uproszczenie procedur udzielania zamówień publicznych i ich uelastycznienia, co przyniesie korzyści zarówno zamawiającym jak i wykonawcom, szczególnie małym i

średnim przedsiębiorcom poprzez m.in. zmniejszenie obowiązków formalnych na etapie ubiegania się o udzielenie zamówienia, a także zapewnienia lepszego dostępu do rynku mniejszym podmiotom.

Należy również podkreślić pewną niekonsekwencję ustawodawcy, bowiem w art. 10a ust. 5 ustawy Pzp posługuje się sformułowaniem „sporządza się”, natomiast już w art. 18 ust.4 ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy Pzp oraz niektórych innych ustaw posługuje się sformułowaniem

„składa się”.

Z kolei art. 36 ust. 1 pkt 10 ustawy Pzp wymaga, aby specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawierała opis sposobu przygotowania ofert, a także miejsce oraz termin składania i otwarcia ofert.

Równocześnie przykładowo art. 43 ustawy Pzp określa terminy składania ofert, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do przygotowania i złożenia oferty.

W ocenie Izby w takiej sytuacji wąska interpretacja pojęcia „sporządza się” jest zbyt daleko idąca, bowiem sporządzenie może oznaczać także po prostu wprowadzenie do systemu, niezależnie od sposobu. Istotna jest intencja woli składającego podpis, treść oświadczenia woli oraz fakt, iż zostało ono sporządzone w wymaganej formie, to jest w postaci elektronicznej podpisanej podpisem kwalifikowanym.

Zgodnie z art. 60 Kodeksu cywilnego wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie, które ujawnia tę wolę, w tym w postaci elektronicznej. Zważywszy zaś na art. 65 Kodeksu cywilnego oraz okoliczności złożenia oświadczenia woli, jakim jest oferta, Zamawiający słusznie uznał, iż intencją wykonawcy było złożenie ważnej, niepodlegającej odrzuceniu oferty, którą sporządzono w postaci elektronicznej.

 

W odpowiedzi na odwołanie Zamawiający wyjaśniał, że korzysta z platformy eB2B, a wykonawcy biorący udział w postępowaniu sporządzali oferty na tejże platformie. Podnosił, że „Każdy z wykonawców bezpośrednio na platformie po zalogowaniu wpisywał dane ofertowe (w niniejszym przypadku ceny), które następnie są przenoszone do innych systemów Zamawiającego. Ta część oferty nie była podpisywana podpisem w żaden sposób. Wykonawcy po wpisaniu danych zatwierdzali ofertę poprzez przycisk „TAK”. Ta forma wprowadzenia danych miała na celu uszeregowanie ofert przez programowanie udostępnione przez platformę, gdyż jedynym kryterium oceny ofert była cena.

Podsumowując wykonawcy składali ofertę w formie pliku. Nie wypełniali danych bezpośrednio na platformie i nie podpisywali oferty bezpośrednio na portalu, jak ma to miejsce dla przykładu na platformie Epuap, gdzie w taki sposób składane są dokumenty. Wykonawcy korzystali z dwóch zakładek „oferta” oraz „załączniki”. Przy czym „załączniki” stanowiły wgrane pliki, które co do zasady winny być plikami podpisanymi kwalifikowanym podpisem elektronicznym. W zakładce „oferta” wykonawcy w niniejszym postępowaniu wskazywali cenę.”

 

Izba podziela argumentację Zamawiającego, że nie sposób przypisywać nieważności czynności prawnej złożenia oferty, a więc oświadczenia woli, na podstawie badania sposobu wprowadzania danych, czyli sposobu sporządzenia oferty, która została zakończona wtedy, kiedy dokument z formy papierowej został przeformatowany na wersję elektroniczną.

Przystępujący podpisał plik kwalifikowanym podpisem elektronicznym. W tym momencie czynność sporządzania została zakończona, a oferta w pliku pdf jest w formie elektronicznej.

W ocenie Izby nie doszło do naruszenia art. 78(1) Kodeksu cywilnego. Zamawiający prawidłowo dokonał oceny oferty Przystępującego. Zgodnie z art. 78(1) § 1 Kodeksu cywilnego do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Wszystkie te wymagania zostały przez wykonawcę A… Sp. z o.o. spełnione.

Oferta została sporządzona i przesłana w wersji elektronicznej, stanowiąc tym samym dokument elektroniczny.

Sposób sporządzenia dokumentu elektronicznego nie może przesądzić o tym czy ma on prawidłową formę (elektroniczną) czy też nie.

 

3. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że wyrok dotyczył okresu przejściowego elektronizacji a po drugie stan prawny dla sprawy to nieobowiązująca zmiana do Rozporządzenia w sprawie środków komunikacji elektronicznej z października 2018r.

 

4. Co ciekawe w dniu dzisiejszym UZP (28.02.2019) opublikowało enigmatyczny komunikat:

 

Elektroniczna postać ofert

Odnosząc się do bardzo dużego zainteresowania tematem elektronicznej postaci ofert i orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej w tym zakresie, Urząd Zamówień Publicznych informuje, że dostrzega problem zróżnicowania interpretacji powyższej regulacji. W celu uporządkowania tej kwestii (podobnie jak przy problematyce algorytmu SHA-1) podjęliśmy współpracę z ekspertami, w tym z Polską Izbą Informatyki i Telekomunikacji. Zwróciliśmy się również do Ministerstwa Cyfryzacji z prośbą o wyrażenie opinii na ten temat.

Po uzyskaniu wszystkich stanowisk niezwłocznie opublikujemy opinię Prezesa Urzędu, jak należy traktować skan oferty podpisany elektronicznie. Zostanie ona upubliczniona m.in. za pośrednictwem strony internetowej UZP.